Kata Majmuk...

Assalamualaikum dan salam sejahtera...

Bagi entri kali ini, kita sama-sama akan meneliti tentang aspek kata majmuk dalam bahasa Melayu. Kata nama majmuk ini sebenarnya terhasil daripada proses merangkaikan dua kata dasar atau lebih yang membawa makna tertentu. Kata nama majmuk dieja terpisah dan bertindak sebagai satu unit, iaitu tidak boleh disisipkan sebarang unsur.

Baiklah, buat pengetahuan kita bersama, kata nama majmuk dalam bahasa Melayu ini sebenarnya besar jumlahnya. Kata nama majmuk dapat dibahagikan kepada tiga jenis, iaitu yang pertama ialah kata nama majmuk yang terdiri daripada rangkai kata bebas seperti guru besar, tengah hari, urus setia, dan atur cara. Jenis kata majmuk yang kedua ialah kata majmuk yang merupakan istilah khusus dalam bidang ilmiah seperti deria rasa, temu duga, dan cari gali manakala, jenis yang ketiga pula ialah kata majmuk yang mendukung maksud kiasan, iaitu simpulan bahasa sepert cakar ayam, pilih kasih, dan bulan madu.

Selain itu, terdapat juga bentuk kata majmuk yang telah mantap. Kata majmuk yang telah mantap ini bermaksud bahawa terdapat beberapa perkataan yang penggunaannya sudah dianggap mantap sebagai satu perkataan yang utuh walaupun perkataan tersebut mempunyai dua kata dasar. Sebagai kata majmuk yang utuh, kedua-dua perkataan tersebut dieja secara bercantum sebagai satu perkataan. Antaranya ialah:

antarabangsa

pesuruhjaya

bumiputera

jawatankuasa

kakitangan

kerjasama

warganegara

olahraga

setiausaha

sukarela

suruhanjaya

tandatangan

tanggungjawab

matahari

Sekiranya kita perasan, terdapat juga kesalahan penggunaan kata majmuk yang berlaku dalam kalangan masyarakat kita, terutamanya dalam penulisan di akhbar sebagai contoh. Walaupun seseorang wartawan itu mempunyai kemahiran untuk menulis sesuatu berita atau rencana dengan baik, tetapi didapati masih lagi terdapat kesalahan dalam penggunaan kata majmuk yang ditemui dalam penulisan yang dihasilkan. Umum mengetahui bahawa media massa seperti surat khabar merupakan salah satu sumber maklumat yang mudah didapati sejak dahulu lagi. Masyarakat diajar untuk memartabatkan bahasa Melayu sedangkan medium penyampaian maklumat yang berbahasa Melayu itu sendiri goyah praktiknya dalam bidang linguistik bahasa Melayu. Oleh itu, pihak editor sesuatu akhbar perlu melihat masalah yang berlaku ini dengan lebih mendalam agar masalah seperti ini dapat dibendung. Sama-samalah kita menjaga dan memartabatkan bahasa Melayu sebagai sebuah bahasa ilmu yang terus disanjung tinggi.

Sekian, wallhu'alam...

Gambar 1: Kesalahan ejaan perkataan PASARAYA sebagai kata majmuk. Sepatutnya perkataan tersebut dieja secara terpisah, iaitu PASAR RAYA.